Dat gebeurt onder andere op basis van het zogeheten Koopinstrument, een regeling van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) voor het opkopen van woningen in de kern van het aardbevingsgebied.
Het Woonbedrijf is een stichting, die is opgericht door de Staat der Nederlanden. Het Woonbedrijf voert op verzoek van de NCG, de taxatie- en aankoopprocessen uit voor het Koopinstrument en voor de versterkingsopgave. Woningen die voor aankoop in aanmerking komen, worden aangedragen door de NCG. Daarnaast worden in enkele gevallen aankopen verricht op voordracht van de Commissie Bijzondere Situaties. Het Woonbedrijf zorgt, gedurende de periode dat zij eigenaar van de woning is, voor het leegstandsbeheer. Afhankelijk van de regeling waarbinnen de woning is aangekocht kan deze weer worden verkocht, gesloopt of ingezet als wisselwoning. Voor zover het Woonbedrijf invloed op deze keuze heeft, zal zij handelen in het algemeen belang. Het Woonbedrijf heeft geen winstoogmerk en wordt gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Het Woonbedrijf heeft ten doel bij te dragen aan het herstellen van vertrouwen in de woningmarkt in het aardbevingsgebied in Groningen door aankoop, beheer en verkoop van woningen, met daarbij specifiek aandacht voor de leefbaarheid in het gebied. Om langdurige leegstand van woningen te voorkomen, worden opgekochte woningen in de verkoop geplaatst, gesloopt of gebruikt als tijdelijke huisvesting voor bewoners die door de versterking niet in hun eigen huis kunnen wonen. Dit bevordert de doorstroming op de woningmarkt.
Tijdelijk leegstaande woningen worden door het Woonbedrijf beheerd. Dat beheer is erop gericht om risico's zoals vandalisme, verloedering, kraak, diefstal of brandstichting te verminderen. Schades als gevolg van bijvoorbeeld onstuimig weer worden hersteld en als er een tuin aanwezig is, wordt deze ook onderhouden. In samenspraak met de gemeenten wordt zo gestreefd de leefbaarheid op peil te houden.
NAM op afstand
Met de oprichting van het woonbedrijf is een belangrijke stap genomen om de NAM op afstand te zetten. Tot 2019 was de NAM verantwoordelijk voor de financiering van het Woonbedrijf. Vanaf dat moment heeft de NAM geen rol meer in het Woonbedrijf en wordt het Woonbedrijf volledig gefinancierd door het Rijk.
Het Woonbedrijf neemt voor het gebruik van wisselwoningen enkel verzoeken van de NCG in behandeling. Woningen worden niet commercieel verhuurd.